Η λειτουργία των λαμπτήρων εκκένωσης εξασφαλίζεται με τη βοήθεια διατάξεων (ballast) οι οποίες εκκινούν τον λαμπτήρα , περιορίζουν την ένταση του ρεύματος και παρέχουν τη σωστή τάση σε αυτόν. Οι «στραγγαλιστικές» αυτές διατάξεις (λόγω περιορισμού της έντασης) είναι, στην πιο απλή τους μορφή, ηλεκτρομαγνητικές, ενώ σήμερα αντικαθίστανται από την ηλεκτρονική τους εκδοχή. Αυτές λειτουργούν σε πολύ μεγαλύτερες συχνότητες (>20000 Hz) εξαφανίζοντας φαινόμενα φωτεινής μαρμαρυγής με ταυτόχρονη εξοικονόμηση ενέργειας (τυπική τιμή ~10%).

 

Πηγή: Τσαγκρασούλης Άρης: Επ. καθηγητής Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Παν/μιο Θεσσαλίας

 

 

Υπάρχουν διαθέσιμοι αρκετοί τύποι, με δυνατότητα να συνδεθούν με περισσότερους από ένα λαμπτήρες φθορισμού. Μπορούν π.χ.

1. να εκκινούν τους λαμπτήρες χωρίς προθέρμανση των ηλεκτροδίων τους (instant start)

2. με προθέρμανση (warm start) ή

3. με προγραμματιζόμενη έναυση (programmed start) σε περιπτώσεις μεγάλης συχνότητας κύκλων έναυσης/σβέσης ή/και πιθανή δυνατότητα ρύθμισης της φωτεινής ροής.

 

Ο τρόπος έναυσης επηρεάζει και την κατανάλωση, αλλά και τη διάρκεια ζωής του λαμπτήρα. Συνεπώς, ανάλογα με την χρήση, θα πρέπει να επιλέγεται και ο τύπος. Η μεγιστοποίηση της φωτεινής ροής από το λαμπτήρα προϋποθέτει τον κατάλληλο συνδυασμό αυτού με την «στραγγαλιστική» διάταξη. Με χρήση της παραμέτρου [ballast factor, BF] μπορεί να εκτιμηθεί η μεταβολή της φωτεινής ροής από το λαμπτήρα, σε σχέση με την τιμή αναφοράς (δηλ. όταν ο λαμπτήρας είναι συνδεδεμένος σε ballast αναφοράς). Επιλογή ballasts με χαμηλές τιμές BF, προφανώς οδηγούν σε μικρότερα επίπεδα φωτισμού με ταυτόχρονη εξοικονόμηση. Tα ηλεκτρονικά ballasts σχεδιάζονται με μικρές τιμές BF (~70%) , κανονικές (85%-95%) και υψηλές (>100%).

Σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ, το κτήριο αναφοράς εξοπλίζεται με ηλεκτρονικά ballasts κατηγορίας τουλάχιστο EEI=Α3 .

Τα ηλεκτρονικά ballasts για λαμπτήρες μεταλλικών αλογονιδίων εμφανίζουν τυπική εξοικονόμηση ~15% (εξαρτάται από τον τύπο) σε σχέση με τα συμβατικά, ενώ οι ηλεκτρονικές διατάξεις, που οδηγούν λαμπτήρες LEDs, έχουν εντελώς διαφορετική λειτουργία, αφού σε αυτή την περίπτωση, ο έλεγχος της έντασης του ρεύματος που διαρρέει τον λαμπτήρα, καθορίζει και την εκπεμπόμενη φωτεινή ροή. Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά που απαιτούνται, είναι η προστασία από υπέρταση, η δυνατότητα ρύθμισης της ροής (PWM dimming) κ.α.

Η ισχύς αναμονής στις περιπτώσεις ballast με δυνατότητα συνεχούς ρύθμισης (dimmable) είναι επιθυμητό να είναι μικρή <=0.5 W (και προφανώς μηδέν όταν το ballast δεν είναι ρυθμιζόμενο), ενώ ο συντελεστής ισχύος >0.9. Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά των ballasts, που πρέπει να εξετάζονται, είναι η ολική αρμονική παραμόρφωση (THD), ο χρόνος ζωής, και πιθανά επίπεδα θορύβου.